අපි බට්ටෝ,බ්ට්ටියෝ කාලෙ සෙල්ලම් කරද්දී ඔලුව ඇනගෙන අඩපු හැටි ඔක්කොටම මතක ඇතිනෙ.ඒ වගේ වෙලාවක කරුමෙටව්ත් අභ්‍යන්තර රුධිර වහනයක් වෙලා ප්‍රතිකාර නොකර හිටියනම් අද අපි යටියන්තොට.ඒකනිසා මේ හිසේ වෙන අභ්‍යන්තර රුධිර වහනයන් මොනාද කියලා දැනගන්න එක වැදගත්.
එව්වා ප්‍රධාන වර්ග 2ක් තියනවා. ඒකෙන් පළවෙනි එකතමා Extra-dural Heamorrhage කියන්නේ.
අපි හැමෝම දන්නවනේ අපේ මධ්‍ය ස්නායු පද්දතිය මෙනෙන්ජි පටල 3කින් කවර් වෙලා තියනවා කියන ඒක .ඒ තමා ,
1. Dura mater
2.Arachnoid mater
3.Pia mater
මේවගෙන් පිටින්ම් තියෙන්නේ Dura mater එක.ඔය Dura mater එක හා පිටින්ම් තියන හිසේ අස්ථිය අතර තියන අවකාශයට තමයි Extra Dural Space නැත්තම් Sub Dural Sapce කියන්නේ.ඔන්න ඔකේ තමා මොලයට හා මෙනෙන්ජි වලට රුධිරය සපයන ධමනි (eg:middle meningeal artery) තියෙන්නේ.
යම් විදියකට හිස් කබලට දරුණු පහරක් වදුන්නොත් අස්ථියට වහාම යටින් තියන රුධිර වාහිනී වලට හානි වෙලා රුධිර ගලනයක් වෙන්න පුලුවන්.එතකොට රුධිරය කලින් කිව්ව එකේ එකතු වෙලා මොලයේ පටක වලට පීඩනයක් ඇති කරන්න පුලුවන්.එතකොට දැඩි හිසරදයක් වගේම ක්ලාන්ත වීමක් වෙන්න පුලුවන්.වැඩේ දුරදිග ගියොත් යටියන්තොට යන්නත් පුලුවන්.වැදගත්ම දේ තමා මේක කලින් අදුනගත්තොත් සරල surgery එකකින් සනීප කරන්න පුලුවන්.
එහෙනම් මේක කලින් අදුනගන්නේ කොහොමද කියල බලමුකෝ.
කලින් කිව්වා වගේ ඔලුව දරුණු ලෙස පහරක් වැදිලා මේ වගේ රුධිර ගලනයක් වුනොත් එවෙලම සිහිය නැතිවෙන්න පුලුවන් එහෙමත් නැත්තම් ටික දවසකට නැත්තම් මාස ගනනකට පස්සේ උනත් සිහිය නැති වෙන්න පුලුවන්. වැදගත්ම දේ තමා මෙහෙම සිහිය නැති උනාට අයෙත් ප්‍රකුර්ති තත්වෙට පත් වනවා. මේ තත්වෙට කියන්නේ Lucid interval කියලා.
MRI scan එකකදී ද්වි උත්තල එකක් විදියට තම ලේ කැටිය පෙන්නේ.
ඒක තියෙන්නේ හිසේ ඉහල කොටසේ මදක් පැත්තට වෙන්නයි. අස්ථි 4ක් එකතු වෙන තැනක් නිසා එතන ශක්තිය අඩුයි. එතනට පහරක් වැදුනොත් ඊ ට යටින් දිවෙන antertior branch of middle menengial artery එකට හානි වෙන්න පුලුවන්.මේ ධමනියට වහාම යටින් තියෙන්නේ මොළයේ motor area එකේ පාද වලට අදාළ කොටස, එනිසා එකතුවෙන රුධිරය නිසා ඇතිවෙන පීඩනය මගින් ඒ ප්‍රදේශය තෙරපෙනවා. ඒ කියනේ මේ වගේ තත්වෙකදී මුලින්ම පාද අප්‍රාණික වෙනවා.
දෙවනි එක තමයි Sub-dural haemorrhage කියන්නෙ, එකදි රුධිර වහනය නිසා ලේ එකතු වෙන්නේ Dura mater හා Arachnoid mater අතර තියන අවකාශයට .මෙතනදී හානි වෙන්නේ (Bridging veins) වලට.මේවගෙන් තමයි මොලයේ තියෙන ශිරා රුධිරය මොලය වටා තියන විශාල ධමනි (Venous sinuses)වලට ගෙනියන්නේ.මේ වාහිනී ඉතා සියුම් නිසා පහසුවෙන් කැඩෙන්න පුලුවන්.මේ වගේ දෙයක් වෙන්න පුලුවන් රිය අනතුරකදී වගේ හදිසි ගස්සිමක්දී .මෙතැනදී පෙන්වන රෝග ලක්ෂණ කලින් කිවුව එකට වඩා වෙනස්. MRI ප්රික්ෂනයක්දී ලේ කැටිය පෙනෙන්නේ අවතල කාචයක හැඩයට .අනතුර සිදුවූ වහාම වගේ සිහිය නෙති වෙන්න පුලුවන්. නැවත ප්‍රකුර්ති තත්වෙට ආවත් ඒ ටික කාලෙකට විතරයි.කලින් එක වගේ දිගු කාලෙකට පස්සේ රෝගලක්ෂණ ඇති වෙන්නේ නැ.
මීට අමතරව Sub Arachnoid haemorrhage වෙන්නත් පුලුවන්.නමුත් මුල් එව්වා තරම් සුලභ නැ .
මට කියන්න තියෙන්නේ ඔලුව බරපතල විදියට පහරකට ලක් වෙලා සිහිය නැති වෙලා අයේ සාමාන්‍ය තත්වෙට ආවත් වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ගන්න එක නුවනට හුරුයි කියන එකයි.
